Δημοσιογράφος της εφημερίδας «Libération», η Μαρία Μαλαγαρδή επισημαίνει τα ζητήματα δεοντολογίας που προκύπτουν από τη συμπεριφορά του βουλευτή (πλέον) Μπάμπη Παπαδημητρίου αλλά και την ανοχή της Ν.Δ. και σκιαγραφεί την προβληματική κατάσταση της ενημέρωσης στην Ελλάδα. Μιλά για το μοντέλο της «Libération» και τους μηχανισμούς εσωτερικού ελέγχου της εφημερίδας.
● Ο βουλευτής –και πρώην δημοσιογράφος– Μπάμπης Παπαδημητρίου, με αφορμή δικό σας ρεπορτάζ για τις εκλογές στην Ελλάδα, είπε μέσω του ΣΚΑΪ πολύ προσβλητικά λόγια για τους ξένους ανταποκριτές, όπως ότι «έγλειφαν τα παπούτσια των Συριζαίων στα γεμάτα καπνό –και χασισοκαπνό κιόλας– γραφεία μέσα στο Μαξίμου». Η «Libération» τού απάντησε, υπογραμμίζοντας την ευθύνη και της Ν.Δ. για τον βουλευτή της. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο;
Ισως είχαμε συνηθίσει εδώ και καιρό αυτές οι εκπομπές του Πορτοσάλτε να μοιάζουν σαν τις κουβέντες που κάνουν δύο άνθρωποι στο καφενείο. Ενα στιλ που είναι δικό του. Λέγονταν πράγματα που ίσως ήταν λίγο υπερβολικά. Οταν όμως γίνεσαι βουλευτής, εννοείται πως μ’ αυτά που λες εκπροσωπείς και το κόμμα σου. Και όταν αυτό το κόμμα είναι στην κυβέρνηση, εκπροσωπείς και τη χώρα σου. Οπότε είναι παράξενο και ενοχλητικό να λες τέτοιες κουβέντες.
Φυσικά ο καθένας μπορεί να κάνει κριτική στους δημοσιογράφους. Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Αλλά με αυτόν τον τρόπο; Δεν είναι ούτε σωστό, ούτε αναγκαίο και δεν προάγει καμία συζήτηση. Αντιθέτως δείχνει μια εικόνα απλοϊκή. Δεν νομίζω ότι στο Μαξίμου φουμάρανε όλη την ώρα χασίσι. Αυτή είναι μια εικόνα που ήθελε να δημιουργήσει η Δεξιά εδώ και καιρό. Την ιδέα ότι όλη η Αριστερά είναι αυτού του είδους. Μπορεί ο καθένας να κάνει κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ και σίγουρα υπάρχουν πολλοί λόγοι. Μπορείς να κάνεις μια ανάλυση γιατί ηττήθηκε. Αλλά αυτό;
● Η «Libération» χαρακτήρισε «fake news» τον ισχυρισμό των Παπαδημητρίου – Πορτοσάλτε στο ραδιόφωνο ότι η «Libération» ανήκει στον επενδυτικό όμιλο Ρότσιλντ, αποδίδοντάς τους σκοπιμότητα. Τα fake news και η συστηματική παραπληροφόρηση έγιναν το κύριο όπλο αρκετών ομίλων ΜΜΕ στην Ελλάδα, προκειμένου να πλήξουν προεκλογικά τον ΣΥΡΙΖΑ και να ευνοήσουν την Ν.Δ. Τι λέτε γι’ αυτό;
Παρακολουθώ και από το Παρίσι, αλλά ήμουν στην Ελλάδα τον Μάιο και κάθε πρωί προεκλογικά έβλεπα τις διάφορες εκπομπές στην τηλεόραση. Ή την ΕΡΤ ή τον ΣΚΑΪ και είναι σίγουρο ότι υπήρχε μια αφάνταστη κόντρα απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ εκ μέρους του τελευταίου. Και δεν λέω ότι η κατάσταση στη Γαλλία είναι ιδανική.
Τα ΜΜΕ έχουν πολλά ελαττώματα στον τρόπο που αντιμετωπίζουν την επικαιρότητα, αλλά δεν θα βλέπαμε ποτέ τέτοιες εξωφρενικές λέξεις και τέτοια εκμετάλλευση καταστάσεων. Ας πούμε να ουρλιάζουν όλοι επειδή ο Τσίπρας αναφέρθηκε στον πατέρα του κυρίου Μητσοτάκη, χωρίς να θυμούνται ότι και ο κύριος Μητσοτάκης κατήγγειλε τον πατέρα του κυρίου Τσίπρα σαν συνεργάτη της χούντας.
● Και μάλιστα με μια φωτογραφία που αφορούσε άλλο πρόσωπο.
Υπάρχει μεγάλη πολιτική εκμετάλλευση. Ολο αυτό ήταν πολύ εξωφρενικό.
● Δεν ήταν βέβαια μόνο ο ΣΚΑΪ. Ηταν και άλλα ΜΜΕ, όπως ο όμιλος του κυρίου Μαρινάκη ή το «Πρώτο Θέμα» που κατέφυγαν σε τέτοια μέσα.
Είχαν κηρύξει όλοι πόλεμο στον ΣΥΡΙΖΑ. Ηταν η ίδια ατμόσφαιρα που βλέπαμε πριν από το δημοψήφισμα του 2015. Ολα αυτά τα ΜΜΕ ήταν τότε υπέρ του «ναι». Και δικαιολογούν αυτή τη στάση ακόμα και σήμερα.
● Αρκετοί γνωστοί δημοσιογράφοι –ο Μπάμπης Παπαδημητρίου είναι μόνο ένας απ’ αυτούς– οι οποίοι πρωτοστάτησαν στο πολιτικό λιντσάρισμα της προηγούμενης κυβέρνησης βρέθηκαν υποψήφιοι με το ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. Πόσο επηρεάζει αυτό την αξιοπιστία τους και τι γίνεται στη Γαλλία;
Στη Γαλλία δεν έχουμε τέτοιες περιπτώσεις. Τουλάχιστον όχι τόσες πολλές. Είδαμε μερικούς δημοσιογράφους να πηγαίνουν να δουλέψουν στην προεδρία σαν υπεύθυνοι Επικοινωνίας. Αφορούσε λίγα, ελάχιστα πρόσωπα. Και να προσθέσω και κάτι άλλο. Οσοι είναι σύζυγοι κάποιου υποψήφιου βουλευτή ή κάποιου που συμμετέχει στον προεκλογικό αγώνα, αυτοί πριν από τις εκλογές φεύγουν από το κανάλι τους ή την εφημερίδα τους. Αυτό δεν το είδαμε με την κυρία Κοσιώνη.
● Και την κυρία Ζαχαρέα στο Star…
Στη Γαλλία αυτό δεν μπορεί να γίνει. Οσοι διάσημοι έχουν προσωπική σχέση με υποψήφιους δεν μπορούν να συνεχίσουν. Από μόνοι τους φεύγουν κατά την προεκλογική περίοδο, γιατί εννοείται ότι δεν μπορούν να πάρουν συνέντευξη από τον πρωθυπουργό, όταν ξέρουμε ότι ανήκουν για παράδειγμα στην οικογένεια του αντιπάλου του. Τέτοια πράγματα δεν γίνονται.
Και φυσικά δεν έχω καμία εξιδανικευμένη εικόνα των γαλλικών ΜΜΕ. Και εμείς έχουμε τις αδυναμίες μας και τα ελαττώματά μας, αλλά τουλάχιστον υπάρχουν ορισμένοι κανόνες. Παρότι ο κ. Παπαδημητρίου πήγε μετά να γίνει βουλευτής, δεν νομίζω στην Ελλάδα να εξεπλάγησαν πολλοί, γιατί ήταν έτσι και αλλιώς ένα πολιτικό πρόσωπο της Ν.Δ.
● Μία από τις πρώτες ανακοινώσεις της νέας κυβέρνησης είναι ότι η ΕΡΤ και το Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων θα υπάγονται απευθείας στον πρωθυπουργό. Πώς το σχολιάζετε;
Δεν ξέρω εάν ήταν αυτό που οι Ελληνες πολίτες περίμεναν από μια νέα κυβέρνηση. Εδωσαν την ψήφο τους στη Ν.Δ. για να γίνει κυβέρνηση, αλλά ήταν αυτό που ζητούσαν; Ηταν αυτό που ήθελαν άμεσα να γίνει; Στο μεταξύ όλοι ξέρουμε ότι η ΕΡΤ στην πρόσφατη ιστορία έχει γίνει ένα σύμβολο κατά κάποιον τρόπο. Το 2014 αν δεν κάνω λάθος, η Ν.Δ «έσβησε» το κανάλι.
Και ο κ. Μητσοτάκης ήταν υπουργός εκείνη την εποχή. Και όχι, ας πούμε, υπουργός Τουρισμού ή Πολιτισμού, αλλά υπουργός που θα μπορούσε να έχει μια θέση σ’ αυτά τα θέματα. Οπότε μιλάμε για ένα πάρα πολύ κακό σημάδι. Διότι συνέπεσαν τα λόγια του κυρίου Παπαδημητρίου με αυτήν την απόφαση. Πρόκειται για μια ανησυχητική εικόνα για το τι θα γίνει στη συνέχεια. Για ποιον λόγο το έκανε τόσο γρήγορα. Φαντάζομαι ότι οι δημοσιογράφοι της ΕΡΤ δεν θα είναι και τόσο ήσυχοι με τη συνέχεια της ιστορίας. Ολο αυτό φαίνεται από το εξωτερικό σαν κάτι πολύ παλιομοδίτικο. Γίνονται τέτοια πράγματα σήμερα στις δημοκρατίες της Ευρώπης;
● Το ίδιο και το κλείσιμο της ΕΡΤ. Δεν έχει κλείσει πουθενά δημόσια τηλεόραση σε μια νύχτα.
Ακριβώς. Και αυτό υπάρχει σαν παρελθόν. Είσαι μια νέα κυβέρνηση, είσαι το κόμμα που έκλεισε την ΕΡΤ και το πρώτο πράγμα που κάνεις είναι να την υπαγάγεις απευθείας στον πρωθυπουργό; Είναι κάτι πολύ ανησυχητικό.
● Γνωρίζουμε ότι η «Libération» είναι από τα ΜΜΕ που έχουν έναν αυστηρό Κώδικα Δεοντολογίας για τους δημοσιογράφους της. Πώς διασφαλίζεται η τήρησή του;
Εχουμε πολλές εσωτερικές επιτροπές που ελέγχουν τι γίνεται με την εφημερίδα. Ετσι, όταν γίνονται λάθη –και έχουν γίνει πολλά– υπάρχουν πολλοί που μπορούν να αποφασίσουν να γίνει ψηφοφορία. Εχουμε πάντα την ελευθερία και τη δυνατότητα να ψηφίσουμε για να φύγουν οι διευθυντές μας ή οι αρχισυντάκτες. Αυτό συνέβη το 2015. Οπότε υπάρχει μια γενική εσωτερική δημοκρατία και ελέγχεται, για παράδειγμα, εάν κάποιες διαφημίσεις έχουν πρόβλημα. Τότε μια επιτροπή λέει ότι αυτή η διαφήμιση δεν μπορεί να μπει γιατί δεν συμπίπτει με την εικόνα της εφημερίδας.
● Αρα η επιτροπή αυτή έχει λόγο και για το εμπορικό κομμάτι και όχι μόνο για το δημοσιογραφικό;
Ναι, έχει λόγο σε όλα και η δικαιοδοσία τους είναι αναγνωρισμένη από όλα τα επίπεδα της εφημερίδας.
● Ποιοι συμμετέχουν σε αυτές τις επιτροπές;
Είναι εκλεγμένα τα μέλη τους. Ψηφίζουμε για κάθε επιτροπή.
● Ποιοι ψηφίζουν;
Οι δημοσιογράφοι.
● Μπορεί στις μέρες μας να υπάρξει –τηρουμένων των αναλογιών– ανεξάρτητη και έντιμη ενημέρωση ή τα ΜΜΕ είναι καταδικασμένα στην ανυποληψία και στην εξάρτηση από μεγάλα συμφέροντα;
Εμείς δεν έχουμε πλέον τον Ρότσιλντ ως ιδιοκτήτη. Εχουμε έναν άλλον επιχειρηματία. Μπορώ να σας πω ότι από τότε που μας αγόρασε –ας το πούμε καθαρά– δεν τον έχουμε δει. Δεν τον έχουμε ακούσει. Δεν έχει έρθει ποτέ στην εφημερίδα. Δεν έχει εμποδίσει ποτέ ένα άρθρο να δημοσιευτεί. Δεν έχει πιέσει ποτέ για να δημοσιευτεί ένα άρθρο. Η σχέση μας είναι μόνο οικονομική.
● Θέλετε να πείτε ότι έχει την εφημερίδα ως μια επένδυση…
Ναι, αλλά δεν έχει καμία πολιτική ή προσωπική επένδυση. Εγώ προσωπικά δεν τον έχω συναντήσει ποτέ. Μας αφήνει τελείως ελεύθερους να γράψουμε ό,τι θέλουμε. Τουλάχιστον έως τώρα. Αυτό συμβαίνει κάποια χρόνια τώρα. Θα ήταν μεγάλη έκπληξη να αλλάξει αυτό ξαφνικά. Βέβαια και εμείς σαν δημοσιογράφοι στη Γαλλία έχουμε έντονες καταστάσεις με τον πολιτικό κόσμο, αλλά ακόμα και πολύ πιο σοβαρά προβλήματα από τα λόγια ενός βουλευτή και πρώην δημοσιογράφου.
Καμιά φορά μπορεί η κυβέρνηση να παραινεί τη Δικαιοσύνη να ελέγξει κάποιο δημοσιογράφο, γιατί βγήκανε στις εφημερίδες και στα σάιτ κάποιες ειδήσεις που την ενοχλούν. Πρώτα απ’ όλα όμως υπάρχει μεγάλη αλληλεγγύη μεταξύ των δημοσιογράφων σε αυτά τα περιστατικά και δεν πέφτουμε σε αυτό το επίπεδο. Αυτό που πραγματικά εμένα με λυπεί είναι ότι δεν προκαλείται καν μια συζήτηση. Θα μπορούσε να έχει πει «οι ξένοι ανταποκριτές δεν είδαν την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ όπως πρέπει, γι’ αυτόν ή εκείνο τον λόγο». Αλλά όλο αυτό ήταν γελοίο.
